Παρασκευή 20 Αυγούστου 2010

Η Κερκόπορτα Της Θρησκευτικής Διαπαιδαγώγησης

Γιατί υπάρχουν τελικά οι θρησκείες; Οι συνήθεις απαντήσεις κυμαίνονται μέσα σε ένα φάσμα από το άκρως δογματικό:
- Γιατί η θρησκεία αποκαλύφτηκε σε εμάς ως αλήθεια από τον ίδιο το θεό (ναι, αλλά γιατί τελικά υπάρχουν και άλλες θρησκείες;;;).
μέχρι το ορθολογιστικό:
- Επειδή αποτελούν εξελικτικά απομεινάρια τα οποία, αν και δεν είναι πλέον χρήσιμα στον άνθρωπο, μεταδίδονται εντούτοις από τους γονείς στα παιδιά, σε μια ηλικία όπου τα παιδιά δεν έχουν αναπτύξει ακόμα κριτική σκέψη.

Φυσικά ο Δράκος του Σρέντινγκερ συντάσσεται με το τελευταίο, αλλά ο σκοπός της παρούσας ανάρτησης είναι να πάει ένα βήμα πιο πίσω και να απαντήσει στο ερώτημα, γιατί τα παιδιά είναι έτοιμα, από πολύ μικρά, να καλοδεχτούν τις θρησκευτικές ιδέες;

Τα Μιμίδια και η Φυσική Επιλογή
Ο όρος μιμίδιo εισήχθη από τον εξελικτικό βιολόγο Richard Dawkins, κατ’ αντιστοιχία με το γονίδιο, και αναφέρεται σε θεμελιώδεις μονάδες - φορείς πολιτιστικής κληρονομιάς όπως τα ήθη και έθιμα, οι τελετουργίες, οι θρησκευτικές δοξασίες, τα τραγούδια κλπ. Ο ανθρώπινος πολιτισμός μεταδίδεται και εξελίσσεται από γενιά σε γενιά, μέσω της επικοινωνίας και του λόγου. Τα μιμίδια αποτελούν για την πολιτισμική εξέλιξη το αντίστοιχο των γονιδίων για την γενετική εξέλιξη. Μεταδίδονται από τους γηραιότερους στους νεώτερους και υφίστανται στην πορεία διάφορες αλλαγές. Οι αλλαγές αυτές είναι άλλοτε καλές και άλλοτε κακές. Καλές όταν ευνοούν τη διατήρηση του μιμιδίου για πολλές γενιές και κακές όταν την εμποδίζουν. Η συσσώρευση πολλών καλών μεταλλάξεων σε κάποιο μιμίδιο έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική ενίσχυση του στον αγώνα επιβίωσης που ορίζεται από τη διαδικασία της φυσικής επιλογής.

Η νηπιακή ηλικία στον άνθρωπο είναι ένας μεγάλος κόμβος συμβολής της γονιδιακής και της πολιτισμικής εξέλιξης. Τα γονίδια, ως θεμελιώδεις φυσικές μονάδες της κληρονομικότητας, επιδιώκουν την επιβίωση τους από γενιά σε γενιά (Richard Dawkins: Το Εγωιστικό Γονίδιο). Γι αυτόν ακριβώς το λόγο προγραμματίζουν γενετικά και με τον πλέον ευνοϊκό τρόπο για την δική τους επιβίωση, τους δύο πόλους μετάδοσης της γενετικής πληροφορίας, τους γονείς και τα παιδιά. Με απλά λόγια, οι γονείς έχουν μέγιστο γενετικό συμφέρον να μεταδίδουν στα παιδιά τους χρήσιμες πληροφορίες και γνώσεις που έχουν αποκτήσει μέσω της εμπειρίας τους. Τα μωρά είναι αντίστοιχα γενετικά προγραμματισμένα να αισθάνονται ασφάλεια και εμπιστεύονται τυφλά τους γονείς τους.. Και κάπως έτσι δημιουργείται και συντηρείται, γενετικά πάντα, ένας νοητός αγωγός ροής πληροφοριών από τον γονιό στο παιδί. Μέσω του αγωγού αυτού καθίσταται δυνατή πλέον η μετάδοση πολιτισμικών πληροφοριών, δια μέσου των μιμιδίων.


Λήψη Αποφάσεων
Ο άνθρωπος, όσο ενηλικιώνεται, καλείται όλο και περισσότερο να λαμβάνει αποφάσεις. Θα φάω ή δεν θα φάω; Ποιο χρώμα να διαλέξω; Πόσα λεφτά να διαθέσω για να αγοράσω αυτοκίνητο; Μήπως ήρθε η ώρα να συζήσουμε; Πλήθος ερωτήματα ζητούν κατάλληλες απαντήσεις! Σε μικρές ηλικίες τα πράγματα είναι ευκολότερα αφού τις περισσότερες αποφάσεις μας τις λαμβάνουν οι γονείς. Η ουσιαστική όμως ενηλικίωση του ανθρώπου έρχεται όταν αυτός καθίσταται ικανός να αποφασίζει μόνος του, και να παίρνει στους ώμους του το βάρος μιας κακής απόφασης. Πότε θεωρείται κάποιος ικανός να λαμβάνει αποφάσεις; Όταν η εμπειρία, η κρίση και οι γνώσεις του έχουν φτάσει σε ένα τέτοιο επίπεδο που να του επιτρέπουν να κάνει υπολογισμούς για τα αποτελέσματα κάποιας απόφασης και να θέτει κριτήρια. Το ανθρώπινο είδος χρειάζεται πάντα κριτήρια για να λαμβάνει αποφάσεις, αφού έχει προ πολλού φύγει από εκείνες τις συνθήκες ζωής όπου οι αποφάσεις μπορούν να βασίζονται στα ένστικτα. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει και ο φιλόσοφος Daniel Dennett, ο άνθρωπος έχει εμμονή με τα σωστά κριτήρια, αποστρέφεται την τυχαία λήψη αποφάσεων και πρέπει πάντοτε να ξέρει τη σωστή απάντηση. Και αν δεν ξέρει αυτός, τότε σίγουρα πρέπει οπωσδήποτε να ισχύουν τα παρακάτω:

  1. Κάποιος κάπου πρέπει να ξέρει την απάντηση!
  2. Ο γνώστης της απάντησης πρέπει να αποκρίνεται, όταν του ζητούμε τη σωστή απάντηση.
Συνεχίζοντας ο Dennet διαπιστώνει ότι τα παραπάνω αποτελούν μια πολύ βολική κατάσταση για τον άνθρωπο αφού στην ουσία μεταθέτουν την ευθύνη της απόφασης κάπου αλλού. Το Α ή το Β; Ας αποφασίσει ο γνώστης. Αν δεν υπάρχει αυτός, ας ρωτήσουμε το μέντιουμ! Δεν υπάρχει μέντιουμ; Μήπως αστρολόγος; Ούτε! Ας στρίψουμε το νόμισμα!!! Αρκεί να αποφασίσει άλλος. Και θα θεωρήσουμε πάντα πιο ασφαλή την απόφαση του νομίσματος, παρά την προσωπική μας, αλλά χωρίς αιτιολόγηση, επιλογή μεταξύ των Α και Β. Γιατί άραγε;;;

Από τη Μήτρα στο Υπερφυσικό
Όπως αναφέρει ο M. D. Faber στο βιβλίο του Psychological Roots Of Religious Belief, η ζωή ξεκινάει με το κλάμα του μωρού, καθώς αυτό αποζητά φαγητό, φροντίδα ή ασφάλεια. Η απόκριση είναι άμεση. Ένα τεράστιο και ζεστό πλάσμα, εμφανίζεται από το πουθενά γνωρίζοντας πώς να ικανοποιήσει τις επιθυμίες του μωρού. Να θυμίσουμε εδώ ότι το νεογνό δεν βλέπει καλά και δεν μετακινείται μέσα στο σπίτι. Από τη δική του σκοπιά, ο γονιός είναι συνήθως αόρατος, ένας υπερφυσικός φορέας ο οποίος όμως εμφανίζεται συνεχώς στο κάλεσμα του, ξέρει τα πάντα και αποκρίνεται πάντοτε θετικά στο κλάμα του. Και η διαδικασία επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά και ξανά. Κάποιος κάπου ξέρει και αυτός ο κάποιος αποκρίνεται!!! Η μαθησιακή διαδικασία, ως γνωστόν, βασίζεται στην επαλήθευση των προσδοκιών μας. Και αυτή η αρχική περίοδος του ανθρώπου χαρακτηρίζεται από προσδοκίες στο υπερφυσικό οι οποίες πάντα επαληθεύονται!

Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίον τα παιδιά είναι τόσο δεκτικά στη θρησκευτική διδασκαλία, στα πρώτα τους βήματα στη ζωή, όταν η λογική και η κρίση τους δεν είναι ακόμα ανεπτυγμένες. Έχουν την εμπειρία της επαλήθευσης στο μεταφυσικό. Μεγαλώνοντας βέβαια διαπιστώνουν σταδιακά ότι η μαμά δεν εξαφανίζεται, απλά πήγε στο διπλανό δωμάτιο. Συνεχίζοντας να βασίζονται στην επαλήθευση, μαθαίνουν ότι άμα πέσουν θα χτυπήσουν, αν πατήσουν στα νερά θα βραχούν, αν πιάσουν το μαχαίρι θα κοπούν και αν πατήσουν αυτό το κουμπί στον τοίχο θα ανάψει το φως. Σταδιακά και όσο μεγαλώνουν, το λογικό (αυτό που επαληθεύεται) αρχίζει να κερδίζει έδαφος εις βάρος του υπερφυσικού, έως ότου το εκτοπίσει εντελώς.

Στην τρυφερή παιδική ηλικία όμως, η πόρτα στο υπερφυσικό είναι, όπως είδαμε, δικαιολογημένα υπαρκτή! Και δυστυχώς η χορήγηση τοξικών θρησκευτικών μιμιδίων από το γονικό περιβάλλον στις μικρές ηλικίες μπορεί να την ανοίξει για πάντα, δημιουργώντας έτσι ανθρώπους που παραμερίζουν τη λογική, αδυνατούν συχνά να αυτενεργήσουν, γίνονται έρμαια στις πρακτικές διαφόρων θαυματοποιών και προσπερνούν τις υπαρκτές χαρές της ζωής για τις υποθετικές αλλά ανύπαρκτες αμοιβές μιας μεταθανάτιας ζωής. Εξαπατημένοι και δυστυχισμένοι άνθρωποι, αιώνια ανήλικοι!!!
Share:

21 σχόλια:

  1. @Δημήτριος ο Ταξιδευτής
    Meaning??? Θαυμασμός ή Κίνδυνος;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Το ίδιο δεν ισχύει και με την τυφλή εμπιστοσύνη στους ηγέτες μας. Σαν αιώνιοι ανήλικοι μεταθέτουμε τις ευθύνες των αποφάσεων στους σοφούς. Πως μπορούμε όμως να προστατέψουμε τα παιδιά μας από την "γνώση" που θα πάρουν από τα σχολεία την τηλεόραση και το φιλικό τους περιβάλλον; Πως θα δεχτούν οτι εμείς έχουμε δίκαιο και η πλειοψηφία του κόσμου τους λέει βλακείες;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. @Ptomas
    Δεν νομίζω ότι υπάρχει τυφλή εμπιστοσύνη στους ηγέτες μας, αφού αυτοί εκλέγονται από εμάς που καλούμαστε μέσω της ψήφου να πούμε τη γνώμη μας. Το κακό είναι ότι, μέσα από την καλή δεκτικότητα μας απέναντι στους γονείς μας, υιοθετούμε πλήρως και τη γνώμη τους στην πολιτική. Ιδίως στην Ελλάδα, η συντριπτική πλειοψηφία ψηφίζει το κόμμα των γονιών, είτε πιστεύει είτε δεν πιστεύει στους αντίστοιχους ηγέτες!

    Όσον αφορά το τι μπορούμε να κάνουμε, θα ακουστεί αρκετά τετριμμένο αλλά μόνο αν η σημερινή νεολαία μεγαλώσει με σωστή παιδεία, θα έχει την ικανότητα να διδάσκει μελλοντικά στα παιδιά της κριτική σκέψη και όχι να τους δίνει για πάντα μασημένη τροφή. Και η κριτική σκέψη μπορεί να αντιμετωπίσει επιτυχώς και τις τηλεοράσεις και τα σχολεία!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ναι καλούμαστε να ψηφίσουμε τους δυνάστες των επόμενων 4 ετών χωρίς όμως να έχουμε την παραμικρή συμμετοχή στο ενδιάμεσο αποδεχόμενοι την σοφία τους. Αν στο μεσοδιάστημα τους βρίζουμε δεν έχει σημασία καθώς δεν υπάρχουν επιλογές.
    Για την σωστή παιδεία είναι που λέω και εγώ. Πως μπορώ να ανταγωνιστώ σχολείο - τηλεόραση και ακόμα περισσότερο τους φίλους τους που επηρεασμένοι από τους δικούς τους γονείς θα βλέπουν τα παιδιά μου σαν εξωγήινους όταν αμφισβητούν τα "ιερά και όσια";

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. @Ptomas
    Υποτίθεται ότι η τετραετία κρίθηκε και πάλι από εμάς ως ένα εύλογο διάστημα εφαρμογής κάποιων προγραμμάτων διακυβέρνησης.

    Όσο για το πως θα βλέπουν τα άλλα παιδιά τα δικά μας, εγώ προσωπικά πιστεύω ότι η γνώση, ιδίως όταν συνοδεύεται από σύνεση, είναι δύναμη. Και μια πικρή δυστυχώς αλήθεια για τα σχολεία είναι ότι: Οι δημοφιλείς των σχολικών χρόνων, συνήθως πουλάνε σουβλάκια μόλις μεγαλώσουν!!! Δεν το λέω υποτιμητικά, αλλά η αλήθεια είναι ότι τα παιδιά στην εφηβεία τείνουν να προσπαθούν να γίνουν αρεστά σε τομείς, οι οποίοι είναι πλήρως ασήμαντοι όταν αυτά εισαχθούν στην παραγωγική διαδικασία...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Γιατί υπάρχουν οι θρησκείες; Γιατί ποιος άλλος μπορεί να υποσχεθεί παραμυθένιους κόσμους εάν υπομείνεις τις δυσκολίες της πραγματικότητας όταν οι πολιτικοί αδυνατούν να πείσουν για το ρόδινο μέλλον που μας περιμένει;;;

    Τα παιδιά δεν τα φοβάμαι γιατί πάντα εξερευνούν, αναζητούν απαντήσεις, αμφιβάλουν. Στο τέλος-τέλος αγοράζεις ένα τηλεσκόπιο και τ' αφήνεις να ψάξουν μόνα τους για τον θεό.
    Από την άλλη γνωρίζω αρκετούς που μεγάλωσαν σε θρησκευτικό περιβάλλον και ως ενήλικες κυμαίνονται από σκεπτικιστές έως άθεοι.
    Η απάντηση που δεν έχω είναι τι κάνει κάποιον ν' ακολουθήσει τη μια κατεύθυνση και κάποιον άλλον την αντίθετη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Υπάρχουν κάποια πράγματα φίλε Xiozil που έχουν αδιαμφισβήτητη ισχύ! Και ένα από αυτά είναι το ότι, αν το παιδί δεν το συστήσουμε ποτέ σε θεούς, χριστούς και άλλα υπερφυσικά, δεν θα τους γνωρίσει και συνεπώς ο δρόμος που θα ακολουθήσει θα είναι δεδομένος. Αν από την άλλη το εισάγουμε από νωρίς στη θρησκεία, το εισάγουμε παράλληλα σε έναν κόσμο μη επαληθεύσιμων προσδοκιών. Λογικό και απόμενο είναι κάποιο ποσοστό από αυτά τα παιδιά να αναπτύξει σκεπτικιστικούς μηχανισμούς.

    Άρα στο ερώτημα σου απαντώ ως εξής: Τι είναι αυτό που αφήνει πιθανότητες να γίνουν τα παιδιά ευάλωτα στον ανορθολογισμό; ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ξεκάθαρα το άνοιγμα της κερκόπορτας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Με προβληματίζει σε μεγαλύτερο βαθμό ότι έχουμε εκπαιδευτικά συστήματα που αποσκοπούν στην καταστολή των σκεπτικών μηχανισμών συνολικά, σε όλα τα πεδία.
    Ακόμα κι αν δεν το συστήσουμε εμείς το παιδί σε θεούς και δαίμονες, θα βρεθεί κάποιος που θα το κάνει. Μόνο να το θωρακίσουμε μπορούμε κι αυτό μέχρι ένα σημείο. Επιπλέον, ο δικός μου στόχος είναι να επιλέξει σκεπτόμενο, όχι γιατί δεν έτυχε να συναντήσει την άλλη επιλογή
    Τίποτα μέχρι σήμερα δεν μας έχει αποδείξει πως υπάρχουν δεδομένοι δρόμοι.
    Και γιατί με το άνοιγμα της κερκόπορτας κάποιοι σπεύδουν να περάσουν και άλλοι όχι;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Και για ποιον λόγο αγαπητή μου Xiozil (αν κατάλαβα καλά από του Διαγόρα, είσαι γυναίκα) να συναντήσει την άλλη επιλογή όταν αυτή είναι μη υπαρκτή; Για να στο κάνω πιο λιανά, θα είχε φαντάζεσαι κανείς την ίδια αντιμετώπιση απέναντι σε μια σχολική διδασκαλία που θα δίδασκε στα παιδιά από μικρά ότι οι μελιτζάνες είναι μοχθηρές και επικίνδυνες; Προφανώς όχι! Όλοι θα έβγαιναν από τα ρούχα τους και δεν θα το αντιμετώπιζαν ελαφρά τη καρδία λέγοντας: - Εεε δεν πειράζει, ας το μάθει και αυτό και ας αποφασίσει μόνο του.

    Με κίνδυνο να γίνω κουραστικός, δεν βλέπω κανέναν λόγο για να διδάσκονται πράγματα για τα οποία δεν υπάρχει καμία απόδειξη! Είτε αυτά λέγονται θεοί, είτε μοχθηρές μελιτζάνες είτε κουκούτσια παντογνώστες. Δεν ξέρω πως να το εξηγήσω καλύτερα...

    Όσο για την κερκόπορτα, όταν ανοίξει στα παιδιά, όλα την περνάνε. Απλά κάποια, με τη βοήθεια του περιβάλλοντος τους καταφέρνουν μεγαλώνοντας να βγουν έξω και να την ξανακλείσουν!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Διασαφηνίζω.
    Δεν λέω να διδάσκονται τα θρησκευτικά στα σχολεία. Ούτε θρησκευτικά ούτε θρησκειολογία ούτε οι μάγισσσες της Σμύρνης έχουν χώρο στην εκπαίδευση.

    Αυτό που λέω είναι ότι δεν μπορούμε να κλείσουμε τα παιδιά σε γυάλες, οπότε κάπου κάποτε θα πάρουν τα ανάλογα ερεθίσματα από την κοινωνία που ζούμε. Άρα ο δικός μου στόχος είναι να εφοδιαστούν έτσι ώστε να αντιμετωπίσουν αυτά που θα συναντήσουν.

    Απλά εμπιστεύομαι το κριτήριο των παιδιών σε μεγαλύτερο βαθμό και συχνά τα βλέπουμε να κολλάνε δασκάλους και θεολόγους στον τοίχο με τις ερωτήσεις τους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Όλοι αυτό προσπαθούμε Xiozil, να εφοδιάσουμε τα παιδιά μας με κριτική σκέψη ώστε να μην είναι ευάλωτα σε μύθους και εικασίες, είτε ανοίξει η κερκόπορτα είτε δεν ανοίξει!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Φίλε Batcic
    Επισκέπτομαι το βλογ σου μετά από καιρό και παρατηρώ οτι καταπιάνεσαι με το ίδιο θέμα που ασχολούμαι κι εγώ στην τελευταία μου ανάρτηση! Τυχαίο; Δεν νομίζω...

    Αυτό που πιστεύω εγώ είναι οτι οι θρησκευτικές πεποιθήσεις, πέρα από το οτι είναι μαθημένες από τους γονείς, βασίζονται σε μια εσωτερική ανάγκη του ανθρώπου να έρθει σε επαφή με το ασυνείδητο μέρος του εγκεφάλου του. Αυτό που οι θρησκόληπτοι ονομάζουν «έμφυτη δίψα για το θεό» είναι στην πραγματικότητα η ανάγκη του ανθρώπου να επιτύχει την ολότητα, αποφεύγοντας τον κατακερματισμό του νου του σε συνειδητό και ασυνείδητο. Δεν υπάρχουν θεοί και δαίμονες, παρά μόνο ανεξερεύνητες περιοχές του μυαλού...

    Για περισσότερα, ρίξε μια ματιά στην τελευταία μου ανάρτηση (την οποία θα συνεχίσω).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Φίλε Ανορθόδοξε, και χρόνια και ζαμάνια! Χαίρομαι που σε ξανακούω έστω και διαδικτυακά. Την διάβασα την ανάρτηση σου και την βρήκα αρκετά ενδιαφέρουσα. Θα περιμένω να διαβάσω και τη συνέχεια!

    Στο σχόλιο σου τώρα! Θεωρείς, αν κατάλαβα καλά ότι η αποδοχή των υπερφυσικών φορέων είναι υπαρκτή μέσα στο ασυνείδητο του ανθρώπου. Οπότε προκύπτει η εξής ερώτηση. Αν ένα παιδάκι μεγαλώσει σε ένα ορθολογιστικό περιβάλλον και μακριά από θρησκευτικές ιδέες, πιστεύεις ότι θα φτάσει από μόνο του σε θρησκευτικές αναζητήσεις; Η εξέλιξη μέσω φυσικής επιλογής θεωρεί ότι ένα τέτοιο παιδάκι δεν θα φτάσει από μόνο του στο υπερφυσικό, αλλά μόνο μέσω της ανάλογης διδασκαλίας. Απλώς, ακόμα και οι μεταφερόμενες ιδέες, ως μιμίδια, υπόκεινται σε νόμους φυσικής επιλογής όσον αφορά το αν είναι κατάλληλες για εξάπλωση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Από τη δική μου πείρα θα έλεγα ότι τα παιδιά είναι ορθολογιστές, ρεαλιστές. Αντιμετωπίζουν τα πάντα με πραγματισμό. Λόγου χάρη ένα μικρό παιδάκι που του είχαν πει ότι η ψυχή μετά το θάνατο πετάει στον ουρανό, όταν πέθανε η γιαγιά του μόλις το έμαθε έτρεξε στο παράθυρο γεμάτο χαρά περιμένοντας να τη δει να πετάει. Δεν είχε "μεταφυσική" αντίληψη της ψυχής, αντίθετα την θεωρούσε μια φυσικη οντότητα, όπως όλες όσες είχε γνωρίσει από την εμπειρία του.

    Δεν νομίζω ότι τα παιδιά έχουν κανενός είδους επιβεβαίωση του "μεταφυσικού" μέσα από εμπειρίες του τύπου "δεν βλέπω τη μαμά άρα εξαφανίστηκε - την βλέπω άρα εμφανίστηκε". Η παραπάνω εμπειρία είναι καθαρά φυσική, κι έτσι την εκλαμβάνει το παιδί, και την εντάσσει στα πλαίσια της πραγματικότητάς του. Εμπειρίες μεταφυσικές δεν έχει καθόλου - κι όμως μαθαίνει να δέχεται ότι υπάρχουν.

    Γιατί;

    Δεν είμαι σίγουρη, νομίζω όμως ότι γι' αυτό ευθύνεται απλώς η διαρκής επανάληψη από τα πρόσωπα κύρους κι εμπιστοσύνης που το ανατρέφουν (γονείς, παπούδες, νταντάδες κλπ). Τα παιδιά μιμούνται και επαναλαμβάνουν, γιατί αυτό συνιστά εξελικτικό πλεονέκτημα: μιμούμενος αυτούς που έχουν επιβιώσει, αυξάνεις τις δικές σου πιθανότητες επιβίωσης, ακόμη κι αν δεν ξέρεις ακριβώς γιατί κάνουν όλα αυτά που κάνουν. Δέχονται ως δεδομένο ότι όλοι αυτοί ξέρουν το σωστό, γιατί έχουν επαληθεύσει ότι σε άλλες, πρακτικές περιπτώσεις, αυτά που λένε και κάνουν είναι σωστά (παρέχουν τροφή, ζέστη, ίαση, φροντίδα κλπ.).

    Δεν νομίζω όμως ότι αυτό οφείλεται στην αρχική εντύπωση ότι "ο γονιός είναι ένας υπερφυσικός φορέας". Δεν νομίζω ότι τα παιδιά το βιώνουν ως "υπερφυσικό" αυτό, αλλά ως φυσικό.

    Νομίζω ότι το βάρος πρέπει να δοθεί σε αυτό που λες πιο πριν, ότι "Τα μωρά είναι αντίστοιχα γενετικά προγραμματισμένα να αισθάνονται ασφάλεια και εμπιστεύονται τυφλά τους γονείς τους."

    Από την άλλη, το αν όντως υφίσταται κάτι που αντιστοιχεί στην έννοια "μιμίδιο" και αν λειτουργέι όπως το εικάζει ο Ντώκινς, το θεωρώ άκρως αμφισβητήσιμο, και ο Ντώκινς δεν ανεβαίνει διόλου στην εκτίμησή μου από το γεγονός ότι θεώρησε δικαίωμά του να επεκταθεί σε χωράφια των κοινωνικών επιστημών χωρίς να έχει το παραμικρό background στις επιστήμες αυτές και χωρίς να έχει κάνει καμμιά σχετική έρευνα. Όταν πρωτοδιάβασα το "Εγωιστικό γονίδιο", ενώ μου άρεσε πολύ το καθαυτό βιβλίο, το κεφάλαιο περί μιμιδίων το βρήκα στην καλύτερη περίπτωση μια χαριτωμένη διανοητική ακροβασία, κατάλληλη για αμπελοφιλοσοφία μεταξύ φίλων μάλλον, παρά για επιστημονική τοποθέτηση, έστω κι εκλαϊκευμένη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. @Αόρατη Μελάνη
    Δεν καταλαβαίνω πως κατέληξες στο συμπέρασμα ότι ο Ντώκινς επεκτάθηκε κάπου χωρίς να έχει το παραμικρό υπόβαθρο! Τα μιμίδια και ο εξελικτικός τρόπος μετάδοσης τους έχει διαπιστωθεί πειραματικά από αρκετούς ερευνητές. Συγκεκριμένα στο Και ο Άνθρωπος Έπλασε τους Θεούς του Boyer υπάρχουν αναφορές σε διάφορα ψυχολογικά και ανθρωπολογικά πειράματα που ενισχύουν τις απόψεις του Ντώκινς.

    Από εκεί και πέρα, η διαρκής επανάληψη της υπερφυσικής διδασκαλίας σίγουρα ευθύνεται για τις ιδέες που περνάν στα παιδικά μυαλά, αλλά σε ένα δεύτερο επίπεδο. Το πραγματικό ερώτημα είναι:
    Γιατί τα παιδάκια δέχονται τη θρησκευτική διδασκαλία, έστω κάτω από την πίεση της επανάληψης;;;

    Για να το κάνω πιο σαφές, αν κάποιοι γονείς μπουν στη διαδικασία να βασανίζουν σωματικά ένα μικρό παιδί κατ' επανάληψη, θεωρείς ότι το παιδί είναι προετοιμασμένο να το δεχτεί αυτό; Φυσικά και όχι! Απλώς λόγω ηλικίας δεν έχει μέσα να αντιδράσει. Η επανάληψη από μόνη της δεν αρκεί.

    Η αλήθεια είναι ότι στην πορεία ενηλικίωσης του, το παιδί κινείται πάνω σε έναν άξονα αποδοχής του υπερφυσικού, στου οποίου την αρχή βρίσκεται η πλήρης αποδοχή και στο τέλος βρίσκεται η απόρριψη! Η απόρριψη του υπερφυσικού, ή αν θέλεις ο ορθολογισμός, ως εσωτερική αντιμετώπιση, δεν είναι κληρονομική, αλλά επίκτητη και ενισχύεται καθημερινά μέσω της εμπειρίας και της καθημερινής επαλήθευσης. Και αυτό είναι και το σημείο - κλειδί στη θρησκευτική διαπαιδαγώγηση. Αν δεν το κατηχήσεις από μικρό το παιδί, το έχασες!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Η κριτική σκέψη ενός ανθρώπου, που σαν παιδί έχει υποστεί θρησκευτική κατήχηση, μπορεί κάλλιστα να αναπτυχθεί αν του δοθούν ή συναντήσει τα κατάλληλα ερεθίσματα. Προυπόθεση, να είναι ανοιχτό μυαλό και να μην επηρεάζεται από παράγοντες που στην παιδική του ηλικία τον οδήγησαν στην εθελοτυφλική τους επιλογή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Εγώ πάλι φίλε Peacemaker βλέπω τους λοβοτομημένους να αντιδρούν σαν στρείδια και να κλείνονται μέσα στην άγνοια τους όταν συναντήσουν μπροστά τους αυτά τα κατάλληλα ερεθίσματα. Η κατήχηση, προκειμένου να είναι επιτυχής, απαιτεί άμεση καταστολή του ανοικτού μυαλού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Ήρθε και η σειρά αυτού του ποστ να υποκλαπεί και να επικοληθεί μαζί με σειρά άλλων. Γράφεις "δημιουργώντας έτσι ανθρώπους που παραμερίζουν τη λογική, αδυνατούν συχνά να αυτενεργήσουν, γίνονται έρμαια στις πρακτικές διαφόρων θαυματοποιών και προσπερνούν τις υπαρκτές χαρές της ζωής για τις υποθετικές αλλά ανύπαρκτες αμοιβές μιας μεταθανάτιας ζωής. Εξαπατημένοι και δυστυχισμένοι άνθρωποι, αιώνια ανήλικοι!!! "
    Yπάρχει ένας τέτοιος, που με έκανε να σπάσω το κεφάλι μου να βρω το 666 στο barcode ( που ούτε η wikipedia δεν ασχολείται πλέον, μόνο το Ελλαδιστάν ). Αξίζει να ακολουθήσεις το νήμα αντίστροφα και να παρακολουθήσεις την συζήτηση κάνοντας κλικ στο όνομα μου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. @Mike Rigo Wolf
    Μόλις έκανα join το γκρουπάκι το οποίο είναι πολύ ενδιαφέρον. Και θα προσπαθήσω να συνεισφέρω κι εγώ στις συζητήσεις. Thanks!

    ΑπάντησηΔιαγραφή