Ο Αποθανών Δεδικαίωται

Ποιος θυμάται τον Μπόμπαν;
28 Απριλίου 1993. Ο Σέρβος υπερταλαντούχος καλαθοσφαιριστής του Πανιωνίου Μπόμπαν Γιάνκοβιτς εκδηλώνει επίθεση για λογαριασμό της ομάδας του όταν του σφυρίζουν οι διαιτητές επιθετικό φάουλ. Ο Μπόμπαν νιώθει να αδικείται για μια ακόμη φορά κόντρα σε μια από τις μεγάλες ομάδες της Ελλάδας, αυτής του Παναθηναϊκού. Στιγμιαία απόγνωση και αποφασίζει να χτυπήσει το κεφάλι του στη βάση της μπασκέτας. Η συνέχεια; Μη αναστρέψιμη! Ρήξη νωτιαίου μυελού, κάταγμα στον έκτο αυχενικό σπόνδυλο και ο Μπόμπαν δεν έμελε να περπατήσει ποτέ ξανά! Και ύστερα από 13 χρόνια καθηλωμένος σε αναπηρικό καροτσάκι, ο Μπόμπαν έφυγε άδοξα από τη ζωή στις 28 Ιουνίου του 2006.

Αδικήθηκε από τους διαιτητές; Ίσως ναι και ίσως όχι, αν και... δεν μπορεί, για να αντέδρασε έτσι μάλλον αδικήθηκε! Αδικήθηκε από τη μοίρα; Οι περισσότεροι θα σπεύσουν να απαντήσουν "ΝΑΙ"! Αδικήθηκε από κάποιον άλλον; Ας ανοίξουμε πρώτα μια παρένθεση...

Αντικρουόμενα Μηνύματα
Ο θάνατος είναι αναμφίβολα ένα γεγονός που δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο! Ιδίως δε όταν λαμβάνει χώρα στον περίγυρο των γνωστών μας ή στο συγγενικό μας κύκλο ή ακόμα περισσότερο στο στενό οικογενειακό μας περιβάλλον, τα συναισθήματα που μας προκαλεί είναι τόσο έντονα και σύνθετα ώστε να είναι απόλυτα αναμενόμενη, σε αυτόν που τα βιώνει, η αίσθηση εκείνη που περιγράφεται από την τόσο γνώριμη έκφραση "σαν χαμένος". Τι είναι αυτό που μας κάνει τελικά να νιώθουμε σαν χαμένοι;

Ο Pascal Boyer στο εξαιρετικό του βιβλίο "Και ο Άνθρωπος Έπλασε του Θεούς", το οποίο πραγματεύεται τις υπερφυσικές αντιλήψεις του ανθρώπου μέσα από το πρίσμα της σύγχρονης και εφαρμοσμένης ανθρωπολογίας και εξελικτικής ψυχολογίας, διαπιστώνει ότι η παγωμάρα μας και τα ασαφή μας συναισθήματα απέναντι στον νεκρό οφείλονται σε αντικρουόμενα μηνύματα τα οποία εισέρχονται προς επεξεργασία στον εγκέφαλό μας. Η ανθρώπινη εγκεφαλική λειτουργία είναι γενικά δομημένη πάνω σε αυτόνομα συστήματα συμπερασμού, καθένα από τα οποία είναι επιφορτισμένο με την διεκπεραίωση μιας συγκεκριμένης λειτουργίας. Τα συστήματα αυτά υπό κανονικές συνθήκες διακινούν απλά τμήματα πληροφορίας μεταξύ τους, τα οποία συντίθενται σε πολύπλοκες δομές οι οποίες με τη σειρά τους μας επιτρέπουν να αλληλεπιδρούμε επιτυχημένα με το περιβάλλον μας. Έτσι ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να αναγνωρίζει κινδύνους, να προβλέπει συμπεριφορές, να υπολογίζει πιθανά σενάρια κλπ.

Τα δύο βασικά συστήματα συμπερασμού που φαίνεται να μην μπορούν να συνεννοηθούν μεταξύ τους στην περίπτωση του θανάτου είναι το Σύστημα Εντοπισμού Ζωής και το Σύστημα Αρχείου Προσώπων. Το πρώτο είναι ένα αυτόνομο σύστημα του εγκεφάλου που μας παρέχει πληροφορίες σχετικά με το αν κάτι είναι ζωντανό ή όχι! Κινείται; Αναπνέει; Κοιτάζει; Απλά κομμάτια πληροφορίας τα οποία ελέγχονται σε μια σχεδόν αυτόματη διαδικασία για να απαντήσουν στα παραγόμενα ερωτήματα: Έχει προθέσεις αυτό που παρατηρούμε; Μπορούμε να έχουμε προσδοκίες από αυτό; Στην περίπτωση που μιλάμε για βιολογικό αντικείμενο, αν η απάντηση στα παραγόμενα ερωτήματα είναι "ΟΧΙ", τότε ο εγκέφαλος αυτόματα αντιλαμβάνεται ότι μιλάμε για καταστάσεις μη αναστρέψιμες. Θάνατος! Το Σύστημα Αρχείου Προσώπων από την άλλη είναι ένα επίσης αυτόνομο σύστημα συμπερασμού το οποίο αποτελεί μια εκτενή βάση δεδομένων στην οποία καταγράφονται όλα τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων με τους οποίους αλληλεπιδρούμε και μας γεννά τα αντίστοιχα συναισθήματα και προσδοκίες κάθε φορά που συναντάμε αυτούς τους ανθρώπους. Στην περίπτωση λοιπόν που βρισκόμαστε αντιμέτωποι με κάποιον νεκρό, το Σύστημα Εντοπισμού Ζωής μας ενημερώνει ότι δεν υπάρχει ζωή και συνεπώς δεν μπορούμε να έχουμε προσδοκίες από τον άνθρωπο που βλέπουμε μπροστά μας, από την άλλη όμως το Σύστημα Αρχείου Προσώπων δεν μπορεί να σταματήσει να λειτουργεί άμεσα και συνεχίζει να μας γεμίζει με συναισθήματα και προσδοκίες όσον αφορά τον άνθρωπο που έχουμε μπροστά μας.

Η αντικειμενική αλήθεια; Ψυχρή! Κάποιος υπήρχε και σε μια στιγμή έπαψε να υπάρχει! Η υποκειμενική αλήθεια όμως δεν μπορεί να αποδεχτεί τέτοιες απότομες μεταβάσεις. Θυμώνουμε με τον νεκρό. Μιλάμε στον νεκρό. Έτσι θα ήθελε εκείνος! Καλό ταξίδι φίλε!!! Το ταξίδι είναι η λέξη κλειδί. Χρειαζόμαστε αυτήν τη μεταβατική κατάσταση στην οποία, ναι μεν τα πράγματα είναι μη αναστρέψιμα αλλά και ο νεκρός δεν είναι πραγματικά νεκρός, αλλά ακούει, τον περιποιούμαστε, του χαϊδεύουμε τα μαλλιά και του ευχόμαστε καλό ταξίδι. Αλλά το μη αναστρέψιμο των πραγμάτων μας πλημυρίζει με το δράμα του και κάπου εκεί... Ο αποθανών δεδικαίωται! Έχει δεν έχει δίκιο...

Επιστροφή Στην Πραγματικότητα
Στην περίπτωση που αναφέραμε στην αρχή, ο Μπόμπαν μπορεί να μην έχασε τη ζωή του στο μοιραίο συμβάν αλλά τα αποτελέσματα ήταν μη αναστρέψιμα και η αλήθεια είναι ότι το δράμα του μας δένει τη γλώσσα και δυσκολευόμαστε να αρθρώσουμε την αλήθεια. Ο Μπόμπαν λοιπόν αδικήθηκε κατά πρώτο λόγο από τον εαυτό του και αυτή είναι η πικρή αλήθεια. Υπέπεσε σε μια ηλίθια ενέργεια η οποία σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να έχει κάποιο σοβαρό αποτέλεσμα. Και ένας πανέξυπνος ικανότατος αθλητής στέρησε από τον εαυτό του μια πιθανότατα ευτυχισμένη ζωή γεμάτη υγεία. διακρίσεις και αναγνώριση πάνω στο άθλημα το οποίο λάτρεψε.

Κλιμάκωση! 4 Απριλίου 2012, ένας 77χρονος αυτοκτόνησε στο Σύνταγμα προσδοκώντας να δώσει ένα αξιοπρεπές τέλος (κατά προσωπική του δήλωση) στο αδιέξοδο που του προξένησε η δεινή οικονομική κατάσταση στην οποία έχουν βρεθεί πλέον πολλοί συμπολίτες μας, κατονομάζοντας παράλληλα ως υπαίτιους τους πολιτικούς. Δεδικαίωται;;; Όσο κι αν ακούγεται υβριστικό, η αποκομμένη από τη συναισθηματική φόρτιση απάντηση είναι ένα ξερό ΟΧΙ! Για να φτάσει κάποιος στο σημείο να τραβήξει τη σκανδάλη και να αφαιρέσει τη ζωή του, πρέπει να έχει φτάσει σε τέτοια επίπεδα απόγνωσης ώστε το λογικό του να έχει τεθεί εκτός λειτουργίας και να αδυνατεί να αντιμετωπίσει τους φόβους του. Έχει σημασία αν οι φόβοι του είναι δικαιολογημένοι; Έχει καμία σημασία αν έχει δίκιο; Όχι, όχι και πάλι όχι! Γιατί πολύ απλά αυτός δεν είναι ένας τρόπος αντιμετώπισης που πρέπει να προβάλλεται. Η αδικία και οι φοβίες μας πρέπει να αντιμετωπίζονται με αγώνα και όχι με λιποψυχία. Και αν ως κοινωνία έχουμε εθιστεί στην αποδοχή και προβολή των λιπόψυχων ως εφαλτήρια για την κλιμάκωση των ενεργειών μας, τότε η κοινωνία μας είναι βαθιά άρρωστη! Ο εν δυνάμει αυτόχειρας είναι άτομο αδύναμο που χρειάζεται τη φροντίδα μας και όχι την προβολή μας. Και αυτό που πρέπει να ξηλώσουμε σαν κοινωνία είναι η γενικότερη κατάσταση που φέρνει τους ανθρώπους σε σημείο να αυτοκτονούν.

Και ο συμβολισμός της πράξης του; Εδώ κρύβεται ίσως και το πιο άρρωστο κομμάτι του εγωισμού μας. Όταν ο τόπος και η δήλωση γίνονται σημαντικότερα της αιτίας γίνεται ξεκάθαρο πλέον ότι η αιτία θα μένει στο απυρόβλητο. Αυτοκτόνησε στο κατάστημα του χωρίς να δώσει εξηγήσεις; Είναι λυπηρό! Και οι αυτοκτονίες έχουν αυξηθεί πολύ ρε συ, έτσι λένε οι έρευνες! Αυτοκτόνησε στο Σύνταγμα και κατονόμασε τους πολιτικούς;;; Ξεσηκωθείτε!!!

Και ποια είναι η λύση τελικά; Κατά την ταπεινή μου πάντα άποψη είναι η ενημέρωση, η συμμετοχή στα κοινά και η ψήφος! Ξήλωμα του σαθρού πολιτικού κατεστημένου που εμείς ψηφίζαμε τόσα χρόνια στις επερχόμενες εκλογές! Και περιθωριοποίηση του κάθε ανθρωπίσκου που αντιμετωπίζει με αναίδεια την ανθρώπινη ζωή και βρήκε τη θέση του σε μια κοινωνία που εμείς και οι προτιμήσεις μας διαμορφώσαμε. Είτε αυτός λέγεται Μπεγλίτης, είτε απλώς περιμένει την a priori δικαίωση του νεκρού για να αναφωνήσει "οι πολιτικοί φταίνε για όλα"!!!

Μαθήματα Σχολικής Ιστορίας
Πόλεμος και η μάχη σε εξέλιξη! 10 στρατιώτες βρίσκονται στα χαρακώματα με τις σφαίρες να σφυρίζουν πάνω από τα κεφάλια τους. Δεν φαίνεται να υπάρχει λυτρωμός. Και ξαφνικά ένας από την ομάδα "σαλεύει", βγαίνει από τα χαρακώματα, τρέχει κατά μέτωπο προς τις εχθρικές γραμμές φωνάζοντας "αέεερααααα", τρώει 30 σφαίρες στο στήθος και σωριάζεται νεκρός στο χώμα.

Αποτέλεσμα; Οι 10 και σε δεινή θέση έγιναν 9 και σε δεινή θέση.

Λίγο αργότερα κάποιος άλλος βγαίνει από τα χαρακώματα και κινείται προς τα πίσω, μακριά από κει που έρχονται οι σφαίρες. Στη συνέχεια κάνει έναν τεράστιο κύκλο, βγαίνει ύπουλα πίσω από τις εχθρικές γραμμές, πετάει μια χειροβομβίδα και εξολοθρεύει τους εχθρούς.

Αποτέλεσμα; Οι υπόλοιποι 8 σώθηκαν!

Ο πρώτος στρατιώτης είναι ο Άγνωστος Στρατιώτης με δικό του ανδριάντα και εξέχουσα θέση και προβολή στα βιβλία της ιστορίας. Ο δεύτερος στρατιώτης δεν αναφέρεται πουθενά. Γιατί άραγε; Μήπως επειδή ο πρώτος είναι αντιμετωπίσιμος από το σύστημα και ο δεύτερος όχι; Ξέρω, είμαι πολύ κακός...